Trước những động thái được cho là khá “tham vọng và cực đoan” của Trung Quốc trong thời gian gần đây, ông Lý Quang Diệu, cựu Thủ tướng Singapore , trong cuộc phỏng vấn gần đây, đã kêu gọi các nước của khu vực cần đề phòng nỗ lực cường quốc thống trị của Trung Quốc. Đây là một phát biểu khá bất ngờ của ông Lý Quang Diệu, bởi trước đây ông đã nhiều lần đồng tình với nhiều chính sách của Trung Quốc trong cả đối nội và đối ngoại.
Ông Lý thường được giới truyền thông quốc tế biết đến rộng rãi bằng những phát biểu khuyến khích sự  kiềm chế trước những đặc thù của hệ thống chính trị Trung Quốc, một hệ thống, theo ông là dù “không hoàn toàn” dân chủ, nhưng đảm bảo sự ổn định và thành công các cải cách kinh tế trong nước.
Những quan điểm khá bất ngờ này của ông xuất hiện trong cuốn sách mới có tựa “The Grand Master’s Insight on China, the United States, and the World”. Trong cuốn sách ông Lý đã lưu ý các nước khu vực rằng nên  nhớ lại những kỷ nguyên thống trị của hà nước Đại Hán và lo ngại những tham vọng đế quốc, những quan hệ tồn tại từ thời Trung cổ mà Trung Hoa có thể hi vọng khôi phục.

 
Tuy vậy, người được coi là “thầy phù thủy” trên chính trường cũng có lời khuyên “khôn ngoan” cho Trung Quốc khi cho rằn, trong 40-50 năm tới Đại lục nên “có thái độ nhỏ nhẹ”, “không nhú đầu” và cần phải "kiềm chế tranh giành ảnh hưởng" với Mỹ. Theo cách nói của ông Lý thì Trung Quốc càng không nên “nhào” vào cuộc chạy đua vũ trang với Mỹ giống như Liên Xô trước đây.
Cựu Thủ tướng của Singapore cũng khẳng định rằng nếu xảy ra xung đột vũ trang với Hoa Kỳ, Bắc Kinh cầm chắc phần thất bại.
Về kinh tế, người đã từng đưa Singapore thành một con rồng của Châu Á cho rằng trong vài năm tới Trung Quốc chắc chắn sẽ vượt Mỹ về tổng sản phẩm quốc nội ( GDP), nhưng Trung Quốc cũng sẽ “không bao giờ có thể vượt Hoa Kỳ trong lĩnh vực công nghệ và phát triển ứng dụng”.
Theo tác giả “sự màu nhiệm kinh tế Singapore”  thì tính sáng tạo, kiên trì và tinh thần cách tân sẽ là những khả năng nội lực tiềm tàng để Mỹ giải quyết những khó khăn hiện tại và lấy lại khả năng cạnh tranh của mình. Ngược lại với những thế mạnh này của Mỹ thì Trung Quốc lại đang sở hữu sự lạc hậu của nền văn hóa truyền thống và sự chậm tiến của hệ thống chính trị. Những khiếm khuyết này sẽ áp đảo tinh thần sáng tạo và tự do trao đổi ý tưởng, điều rất cần cho sự phát triển của tri thức và công nghệ.
Từ trước đến nay, đối với người dân cũng như giới lãnh đạo Trung Quốc, ông Lý là một nhân vật có uy tín lớn. Cuộc cải cách của Trung Quốc bắt đầu từ năm 1979 được khởi xướng bởi ông Đặng Tiểu Bình được cho là chịu nhiều ảnh hưởng từ những chuyến đi học tập mô hình Singapore cùng với đó là việc  tiếp xúc của ông Đặng với nhà lãnh đạo Lý Quang Diệu vào thời kỳ đó.
Các nhà quan sát cho rằng, những phát biểu trên của ông Lý Quang Diệu là hệ quả của hai yếu tố, đó là bối cảnh các cơn sóng cảm xúc của các cá nhân đang hiện hiện trong khu vực có liên quan tới các cuộc luận chiến công khai những tháng gần đây về các cuộc  tranh chấp lãnh thổ trong khu vực, trong đó Trung Quốc được coi như một “anh láng giềng xấu tính” và thậm chí đang tiến tới vị trí một "Đế quốc diều hâu" đang lên. Yếu tố thứ hai là những bất ổn trong xã hội Singapore trong thời gian gần đây liên quan đến chính trị và tâm lý xã hội của dân chúng được thể hiện rất rõ trong những cuộc biểu tình phản đối chính sách của Chính phủ cầm quyền cũng như những chỉ trích của cộng đồng mạng về thể chế chính trị đơn đảng tại Singapore hiện nay.
Nhà khoa học xã hội nổi tiếng của Nga Andrey Karneev bình luận: “Tiếng nói của ông Lý Quang Diệu vang lên trong chính bối cảnh xúc động và đầy lo âu này”.
Luật Á Đông, tổng hợp và bình luận