Ngày 28/6 Trung Quốc công bố một bản đồ dọc mới cho thấy những khu vực mà họ tuyên bố chủ quyền bao gồm cả toàn bộ bang Arunachal Pradesh của Ấn Độ và các bộ phận của bang Jammu và Kashmir của Ấn Độ, đường lưỡi bò của Trung Quốc ở Biển Đông, Đài Loan và quần đảo Điếu Ngư/Senkaku. Sự kiện này phản ánh động cơ sâu xa của rồng Trung Hoa muốn phá vỡ tan tành thế cân bằng địa chiến lược ở vành bên ngoài của nước này cũng như mưu đồ bành trướng và thiết lập sự bá quyền ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Âm mưu trong tấm bản đồ dọc

Tấm bản đồ dọc khác biệt đáng kể với các bản đồ trước đó. Trước đây các phiên bản bản đồ cho thấy những khu vực nói trên nằm riêng trong một ô thuộc về Trung Quốc. Lần này các vùng này được chỉ rõ là các khu vực của Trung Quốc.

Tấm bản đồ phi pháp ngang ngược của Trung Quốc, bao trọn Biển Đông, nhiều phần của Đông Nam Á và Ấn Độ (ảnh: China Daily)

Hai nhân tố quan trọng cần phải tính đến khi xem xét lý do Trung Quốc cho ra tấm bản đồ này.

Thứ nhất, đó là phản ứng đối với tấm bản đồ về Trung Quốc mà Thủ tướng Đức Angela Merkel trao cho Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào tháng 3/2014 khi ông Tập tới thăm Đức. Khi ấy bà Merkel trao cho ông Tập một tấm bản đồ Trung Hoa năm 1735 do nhà bản đồ học Jean-Baptiste Bourguignon d’Anville vẽ và được một nhà xuất bản Đức ấn hành. Tấm bản đồ thể hiện phần lõi của Trung Quốc với dân số chủ yếu là người dân tộc Hán, mà không hề có Tây Tạng, Tân Cương, Nội Mông hay Mãn Châu. Các đảo Đài Loan và Hải Nam (cái thứ 2 thì rõ là một phần của Trung Hoa hiện đại, còn đảo thứ nhất thì gây tranh cãi nhiều) được thể hiện bằng một đường biên có màu khác.

Thứ hai, Trung Quốc đang tìm kiếm một cơ hội chứng tỏ cho thế giới một điều rằng Trung Quốc thời nay bao gồm tất cả các vùng mà nó tuyên bố chủ quyền. Và chuyến thăm của Phó Tổng thống Ấn Độ mang lại cơ hội đó.

Ba khái niệm chiến tranh

Tuy nhiên bối cảnh của tấm bản đồ dọc này rộng lớn hơn rất nhiều. Trong vài năm qua, Trung Quốc đã cố gắng xác lập các yêu sách chủ quyền tại các vùng xung quanh nước này. Chủ nghĩa dân tộc hung hăng và tư tưởng thu hồi lãnh thổ của Trung Quốc là một nét nổi bật trong chính sách đối ngoại và sự gia tăng sức mạnh của Trung Quốc. Quan điểm cho rằng Trung Quốc phải rửa nhục trong các thế kỷ trước đang chiếm vị trí trung tâm trong quá trình xây dựng chính sách đối ngoại và an ninh của Trung Quốc. Đáp lại điều này, Chủ tịch Tập Cận Bình đã tuyên bố nước ông phải nhớ mình từng là “nạn nhân của ngoại xâm” và hối thúc người Trung Quốc tăng cường phòng thủ biên giới cả trên bộ lẫn trên biển. 

Tấm bản đồ dọc được vẽ ra để xác lập chủ quyền của Trung Quốc đối với các khu vực nằm ở vành ngoài của nước này. Trung Quốc đang dịch chuyển theo hướng phù hợp với “ba khái niệm chiến tranh” của họ, đó là chiến tranh tuyên truyền, chiến tranh truyền thông, và chiến tranh pháp lý.

Kể từ năm 2012 Trung Quốc đã đẩy mạnh hoạt động truyền thông theo hướng này và nếu cần thiết sẵn sàng ngụy tạo bằng chứng.

Trong các tháng 1 và 2/2012, Trung Quốc đã lập ra một tiểu ban điều hành với nhiệm vụ hướng dẫn, phối hợp và giám sát, giáo dục và nâng cao nhận thức về bản đồ quốc gia và kiểm soát hoàn toàn thị trường bản đồ quốc gia bằng việc phối hợp 13 Bộ ngành bao gồm Cơ quan Quốc gia về Thông tin Địa lý và Sản xuất Bản đồ, Ủy ban Tuyên truyền và Chỉ đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Bộ Ngoại giao, Bộ Giáo dục, Bộ Công nghiệp, Bộ Công an, v.v.. Mục đích chính của ủy ban này là chỉ đạo và hướng dẫn nhiệm vụ tái in và tái xuất bản các bản đồ quốc gia và tổ chức công tác tuyên truyền.

Binh sĩ Trung Quốc lăm lăm súng (ảnh: breitbart)
 

Bên cạnh đó, ở các vùng giáp ranh với Ấn Độ cánh truyền thông của Trung Quốc được khuyến khích tới thăm và quân nhân Trung Quốc đã thông báo cho họ về các vùng thuộc về họ nhưng hiện tại đang do Ấn Độ kiểm soát. Tờ Thời báo Hoàn cầu của nhà nước Trung Quốc đã đăng tải các bài viết với nội dung như vậy.

Để xác lập tính pháp lý, Trung Quốc giao cho các học giả nước này tìm kiếm các bằng chứng lịch sử chứng minh rằng các vùng thuộc vành đai ngoài của Trung Quốc là thuộc Trung Quốc. Trung Quốc có thái độ hai mặt đối với các thỏa ước do các nước thực dân đưa ra. Mặc dù bác bỏ hiệp định 1914 về biên giới giữa Ấn Độ và Tây Tạng, Trung Quốc lại khẳng định rằng do Hiệp định Paris năm 1896 không trao bãi cạn Scarborough cho Philippines, nên… bãi cạn này không thuộc về Philippines.

Xâm lấn trên thực địa, sẵn sàng giết người

Ngoài việc đưa ra các khái niệm, Trung Quốc còn lựa chọn chính sách hung hăng hơn. Nước này bắt đầu chiếm các khu vực ở ngoại biên nước này. Bang Arunachal Pradesh của Ấn Độ và các khu vực thuộc bang Jammu & Kashmir đang bị xâm lấn đều đặn.

Các cuộc xâm lấn của Trung Quốc có 3 xu hướng mới: Thứ nhất, tần suất xâm nhập trong những lần gần đây đã gia tăng; thứ hai, lượng quân Trung Quốc đi vào lãnh thổ Ấn Độ đã nhiều hơn; và thứ ba, thời gian quân Trung Quốc ở lại trong lãnh thổ Ấn Độ cũng kéo dài thêm. Bên cạnh đó, máy bay trực thăng cũng đều đặn xâm nhập lãnh thổ Ấn Độ.

Lính hải quân Trung Quốc (ảnh: fareasternpotato)
 

Sau vụ đổ máu năm 1988, Trung Quốc tìm cơ hội thích hợp để chiếm các đảo, bãi đá mà không cần phải đụng độ vũ trang. Năm 1995, Trung Quốc chiếm bãi đá Vành Khăn. Đến năm 2012, nước này lại gian xảo chiếm bãi cạn Scarborough. 

Trung Quốc đã tiến hành tập trận quân sự và tuần tra trong khu vực đường 9 đoạn, củng cố các quân cảng ở Biển Đông.

Đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư, Trung Quốc đã lập vùng Nhận dạng Phòng không (ADIZ) và thường xuyên đưa tàu bè và máy bay vào khu vực do Nhật Bản kiểm soát.

Như vậy ở tất cả các khu vực, Trung Quốc nhất quán theo đuổi chính sách lấn chiếm từng bước theo kiểu “cắt lát”.

Các hành động nói trên của Trung Quốc đã vẽ ra một chiều mới rất nghiêm trọng trong an ninh các nước là lân bang của Trung Quốc. Đối với Ấn Độ, chiều này là ở mức nguy hiểm. Trung Quốc đang xây đường bộ và đã có kế hoạch xây đường sắt nối Trung Quốc với cảng của Pakistan ở Ấn Độ Dương. Biển Đông cũng được xem như một bàn đạp thiết yếu cho Trung Quốc tăng cường hiện diện ở Ấn Độ Dương. 

Năm 1984 người ta đã nhận ra kế hoạch của người Trung Hoa muốn giành quyền kiểm soát đối với Ấn Độ Dương vì các toan tính thương mại và chiến lược. Trung Quốc vẫn đeo đuổi kế hoạch đó một cách tỉ mỉ. Nước này đã gây được ảnh hưởng ở Sri Lanka, Bangladesh và Myanmar. Chuỗi ngọc trai đã được thiết lập.
 

Các nước càng nhún thì Trung Quốc càng lấn tới
 

Một câu hỏi là chúng ta phải phản ứng như thế nào? Theo thời gian Trung Quốc đã sắm thêm vũ khí mới, củng cố lực lượng và phô diễn khả năng dùng vũ lực để xác lập chủ quyền.

Một số chuyên gia chỉ ra rằng các nước láng giềng không mạnh bằng Trung Quốc, do đó họ sẽ khó phản ứng với Trung Quốc. Điều này đã được phản ánh trong chính sách một số nước đối với Trung Quốc.

Một số nước khác không yếu đến mức không thể bảo vệ chủ quyền của mình. Điều này đặc biệt đúng với Ấn Độ và Nhật Bản. Nếu họ thể hiện rõ quyết tâm thì Trung Quốc nhiều khả năng sẽ không dám gây chiến với các nước đó. Họ nên từ bỏ cách tiếp cận thận trọng bởi vì Trung Quốc đang lợi dụng thái độ này. Việc cộng đồng quốc tế và các nước liên quan thiếu sự phản ứng mạnh mẽ đối với chiến lược cắt lát đang khuyến khích Trung Quốc lấn tới.

Thương mại với Trung Quốc đang theo hướng có lợi cho Trung Quốc. Do vậy, Trung Quốc không thể sử dụng thương mại làm vũ khí, nhưng các nước láng giềng và cộng đồng quốc tế thì lại có thể.

Nhà lãnh đạo tối cao Trung Quốc Tập Cận Bình khi tới thăm Hàn Quốc mới đây (ảnh: AP)
 

Cộng đồng quốc tế cần hỗ trợ cho các nước láng giềng với Trung Quốc xây dựng khả năng phòng thủ.