Liên quan đến việc xử phạt người điều khiển phương tiện ô tô tham gia giao thông không mang bản chính giấy đăng ký xe, Bộ Tư pháp cho biết đã giao Cục Quản lý xử lý vi phạm hành chính (VPHC) và theo dõi thi hành pháp luật phối hợp với Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực, Cục Đăng ký quốc gia giao dịch bảo đảm và một số đơn vị liên quan nghiên cứu, đề xuất hướng xử lý.

“Trên cơ sở các ý kiến phản ánh, nghiên cứu các quy định của pháp luật hiện hành và yêu cầu của thực tiễn, Cục Quản lý xử lý VPHC và theo dõi thi hành pháp luật đã phối hợp với các đơn vị có liên quan xây dựng, trình lãnh đạo Bộ Tư pháp báo cáo Thủ tướng về vấn đề này” - người phát ngôn Đỗ Đức Hiển cho biết tại cuộc họp báo thường kỳ sáng 20-7.

Cục trưởng Cục Quản lý xử lý VPHC và theo dõi thi hành pháp luật (Bộ Tư pháp) Đặng Thanh Sơn.

Giải thích thêm về việc này, Cục trưởng Cục Quản lý xử lý VPHC và theo dõi thi hành pháp luật Đặng Thanh Sơn cho biết: Hiện có khoảng 1,3 triệu các phương tiện giao thông đang thực hiện việc thế chấp tại các ngân hàng (NH), tổ chức tín dụng theo phương thức này. Có một thực tế, khi tham gia giao thông, những người điều khiển phương tiện giao thông có thế chấp sử dụng bản sao đăng ký xe có công chứng và chứng nhận của các tổ chức tín dụng nhận thế chấp. CSGT xử phạt VPHC những trường hợp này theo Nghị định (NĐ) 46 (quy định xử phạt VPHC trong lĩnh vực giao thông đường bộ), mức phạt tiền đối với trường hợp điều khiển phương tiện là ô tô, xe máy không có đăng ký xe.

Ông Sơn thừa nhận thực tế này khiến cho người dân hoang mang và có tình trạng nhiều người đang có ý định thực hiện phương thức thế chấp tại NH và tổ chức tín dụng để mua ô tô, xe máy dừng việc này lại.

Cục trưởng Đặng Thanh Sơn cho biết vấn đề này liên quan đến nhiều quy định pháp luật khác nhau.

Cụ thể, NĐ 163 về đăng ký giao dịch bảo đảm, sau đó NĐ 11/2012 sửa đổi, bổ sung quy định: Trong trường hợp tài sản thế chấp là tàu bay, tàu biển, phương tiện giao thông thì bên nhận thế chấp giữ bản chính giấy chứng nhận quyền sở hữu các phương tiện này.

Khoản 1 Điều 320 BLDS 2015 quy định bên thế chấp có nghĩa vụ giao giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp cho bên nhận thế chấp trong trường hợp các bên có thỏa thuận, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác. Khoản 6 Điều 323 BLDS quy định quyền của bên nhận thế chấp được giữ giấy tờ liên quan đến tài sản thế chấp trong trường hợp các bên có thỏa thuận, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

Trong khi đó, pháp luật về giao thông đường bộ và xử phạt VPHC và Luật Giao thông đường bộ quy định người lái xe khi điều khiển phương tiện phải mang theo giấy đăng ký xe. Trường hợp người điều khiển phương tiện không mang theo giấy đăng ký xe sẽ bị xử phạt VPHC.

Các quy định pháp luật khác có liên quan như pháp luật về chứng thực quy định bản sao được chứng thực từ bản chính có giá trị sử dụng thay cho bản chính, trừ pháp luật có quy định khác.

“Chúng tôi thấy thời gian qua lực lượng CSGT thực hiện việc xử phạt theo NĐ 46 là có cơ sở pháp lý, trên cơ sở thực hiện pháp luật về giao thông đường bộ và xử phạt VPHC. Trong khi đó, các tổ chức tín dụng giữ bản chính đăng ký phương tiện thế chấp là một thực tiễn. Các NH vì sự bảo đảm an toàn trong hoạt động kinh doanh của họ để tránh rủi ro cao, tránh nợ xấu” - ông Sơn nói, vừa thừa nhận thực tế hệ thống pháp luật hiện nay chưa đồng bộ.

Đó là chưa nói đến Điều 58 Luật Giao thông đường bộ quy định người điều khiển phương tiện giao thông phải mang theo giấy đăng ký xe thì cũng có cách hiểu là không nhất thiết phải mang theo bản chính.

“Pháp luật chưa thống nhất đồng bộ, chưa bảo đảm rõ ràng, minh bạch để ai cũng hiểu giống nhau” - ông Sơn nhấn mạnh.

Ông Sơn cho hay thực tế các NH, tổ chức tín dụng yêu cầu người thế chấp làm đơn nhờ NH, tổ chức tín dụng giữ hộ giấy tờ gốc (không thể hiện trong hợp đồng nhận thế chấp).

“Việc yêu cầu người dân phải tuân thủ cả hai loại pháp luật liên quan đến giao thông đường bộ và giao dịch bảo đảm là khó cho họ. Nếu tiếp tục xử phạt với người không mang theo giấy đăng ký xe bản chính có thể tác động tiêu cực đến hoạt động tài chính, kinh tế, người dân có thể không thực hiện việc thế chấp vay vốn nữa” - cục trưởng Cục Quản lý xử lý VPHC và theo dõi thi hành pháp luật bình luận.

Ngoài ra, trong điều kiện pháp luật có những điểm không quy định cụ thể về việc người tham gia giao thông phải mang bản chính giấy đăng ký xe, phương tiện giao thông cũng là vấn đề cần nghiên cứu, kiến nghị đề xuất xử lý.

Ông Sơn cho biết Bộ Tư pháp đã cân nhắc tất cả yếu tố để vừa bảo đảm lợi ích của người dân, doanh nghiệp cũng như quản lý nhà nước đối với giao dịch bảo đảm, giao thông đường bộ... sau đó có báo cáo gửi Thủ tướng đề xuất phương án giải quyết trước mắt cũng như giải pháp dài hơi hơn.

“Đây là vấn đề nóng, văn bản gửi mang tính chất hỏa tốc. Khi Thủ tướng có xem xét, cân nhắc, quyết định sẽ thông tin đến cơ quan báo chí sau” - ông Sơn nói.