HỢP ĐỔNG THƯƠNG MẠI - NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
 

I.    KHÁI NIỆM VÀ NỘI HÀM CỦA HỢP ĐỒNG

1.    NIỀM TIN VÀ HỢP ĐỒNG

Tin nhau là chính, đôi khi doanh nhân Việt Nam chưa để tâm soạn thảo, giao kết và lưu giữ các hợp đồng một cách bài bản. Trong thế giới buôn bán cởi mở và năng động ngày nay, "yêu nhau rào giậu cho chặt", bạn hàng cần thỏa thuận hợp đồng chặt chẽ, phân định cụ thể quyền, nghĩa vụ và cách ứng xử của các bên. Đó cũng là một cách giữ gìn niềm tin lâu dài trong các quan hệ làm ăn. Quy mô hợp tác ngày càng lớn với sự tham gia của ngày càng nhiều đối tác mới càng làm xuất hiện nhiều loại rủi ro; hợp đồng giúp doanh nhân tiên liệu, kiểm soát và quản lý được rủi ro. Hợp đồng đôi khi chỉ là một cuộc điện thoại diễn ra trong giây lát, một đơn đặt hàng Yắn tắt, vài trang giấy thỏa thuận sơ sài, song tùy theo từng thương vụ, hợp đồng cũng có thể là kết quả đàm phán phức tạp gồm hàng trăm trang văn bản được tư vấn bởi luật sư, tư vấn thuế và những người khác. Phần này cung cấp cho doanh nhân những hiểu biết căn bản nhất về pháp luật hợp đồng, giúp họ có thể tra cứu lại khi cần thiết và ủy quyền cho luật sư tìm hiểu thêm khi có nhu cầu. Để tiện dùng, dưới đây quy ước BLDS đọc là Bộ luật dân sự 2005, LTM đọc là Luật thương mại 2005.

2.    HỢP ĐỒNG LÀ GÌ?

Hợp đồng là sự thỏa thuận giữa hai hay nhiều bên nhằm xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền, nghĩa vụ của các bên, điều 388 BLDS. Như vậy theo định nghĩa
này, muốn có một hợp đồng người ta phải xem xét ba điều dưới đây: (i) có tồn tại một sự thỏa thuận hay không, (ii) giữa các bên là những ai, (iii) nhằm xác lập, thay đổi hay chấm dứt những quyền và nghĩa vụ cụ thể nào.

• Thỏa thuận được hiểu là sự thống nhất của các bên về việc thực hiện hay không thực hiện một việc cụ thể. Muốn thống nhất, các bên phải có cơ hội bày tỏ ý chí; các ý chí ấy phải trùng khớp, thống nhất về một số nội dung nhất định, được hiểu đó là nội dung của hợp đồng, điều  402 BLDS.
• Các bên được hiểu là hai hay nhiều bên. Một bên có thể là cá nhân (con người tự nhiên, tự nhiên nhân) hoặc một tổ chức có tư cách pháp
• nhân (có một số năng lực hành xử theo pháp luật tựa như con người tự nhiên). Tổ chức có tư cách pháp nhân có thể là một công ty, hiệp hội hoặc cơ quan nhà nước. Năng lực hành vi dân sự của cá nhân được xác định theo điều 14-23 BLDS. Năng lực hành vi dân sự của pháp nhân được xác định theo điều 84 -105 BLDS.
• Nghĩa yụ được hiểu là một hoặc nhiều bên (bên có nghĩa vụ) phải thực hiện một hoặc một số hành vi như chuyển giao đồ đạc, hàng hóa, vật dụng và các vật khác, chuyển giao quyền, trả tiền, cung cấp các giấy tờ có giá, làm hoặc không làm một công việc nhất định vì lợi ích của một hoặc nhiều bên khác (bên có quyền), điều 280 BLDS.