Từ vụ chủ nhà nghỉ quay lén clip cán bộ mua dâm rồi tố, vấn đề đặt ra là cách tố thế nào mới không bị coi là sai luật?

• Chủ nhà nghỉ có được quay lén camera để đi tố?
• Dậy sóng vụ cán bộ toà án mua dâm, bị quay lén clip

Vụ việc ông Triệu Đức Nhật (chủ nhà nghỉ tại xã Ea Tý, huyện Ea Kar, Đắk Lắk) dùng clip tố cáo một cán bộ TAND huyện mua dâm đang thu hút sự quan tâm của dư luận.

Nhiều người cho rằng bất cứ công dân nào cũng có quyền tố cáo cán bộ vi phạm đạo đức hoặc vi phạm pháp luật. Thế nhưng cách thu thập chứng cứ và thời điểm nào tố cáo được coi là phù hợp mà không vi phạm luật thì không phải ai cũng biết.

Thu thập chứng cứ phải hợp pháp

Theo PGS-TS Đỗ Văn Đại (Trưởng khoa Luật dân sự ĐH Luật TP.HCM), trước hết phải khẳng định hành vi quay lén của ông Nhật là xâm phạm đời tư cá nhân và quyền về hình ảnh của người khác theo Điều 38 và Điều 31 BLDS.

Cách thức ông Nhật thu thập chứng cứ để dùng làm căn cứ tố cáo cũng không hợp pháp vì đó là hành vi lén lút. Chỉ riêng việc quay lén để xem cũng đã vi phạm BLDS, chưa nói đến việc dùng nó để tố cáo. Bởi theo BLDS, để một sự vật trở thành chứng cứ thì nó phải được thu thập hợp pháp và đúng quy trình.

Vậy ghi hình làm chứng cứ để tố cáo thế nào được coi là hợp pháp? Luật sư Lưu Văn Tám (Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) nói: “Ít nhất nó phải được thu thập công khai hoặc bí mật với người này nhưng công khai với người kia”. Ví dụ anh A. đang đi đường và thấy CSGT đang “làm luật” liền móc điện thoại ra lén ghi hình lại làm chứng cứ gửi cho cơ quan của họ để xử lý. Lúc này những người đi đường hoặc người ở nơi anh A. đứng có thể nhìn thấy anh A. quay lén, tức là đây là chứng cứ hợp pháp. Tất nhiên mục đích anh A. làm phải là tố cáo hành vi sai phạm của CSGT chứ không vì mục đích gì khác.

Cũng theo luật sư Tám, tố cáo cán bộ nhà nước sai phạm về đạo đức hoặc pháp luật là việc làm đáng hoan nghênh. Tuy nhiên, mục đích ghi hình để tố cáo rất quan trọng vì nó đánh giá được người này có ngay tình hay không. Nếu tố cáo hành vi sai phạm đó vì mục đích cá nhân hoặc vì lợi ích riêng thì bản thân người đi tố cáo đã vi phạm pháp luật. Còn nếu tố cáo vì mục đích chung, vì lợi ích cộng đồng làm cho xã hội tốt hơn thì rất tốt và cần được biểu dương.

Phải tố cáo ngay!

Trở lại vụ ông chủ nhà nghỉ Triệu Đức Nhật, bản thân ông cho biết việc ghi hình thực hiện từ khoảng năm 2008. Khi “chạy án” cho vợ không thành thì ông mới dùng để tố cáo nhằm đòi lại tiền vì theo ông cán bộ này cũng nhận tiền của ông. Trong đơn ông cũng cho biết đang lưu trữ nhiều clip mua dâm của nhiều cán bộ khác và sẽ tiếp tục làm đơn tố cáo...

Theo Thẩm phán Hoàng Văn Hải (nguyên Phó Chánh án TAND tỉnh Tây Ninh) thì cách thức người dân tố cáo cán bộ nhà nước cũng rất quan trọng, nếu có chứng cứ hợp lệ thì phải tiến hành tố cáo ngay. Cụ thể là giao nộp ngay cho các cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc các cơ quan tố tụng như công an, VKS, tòa án. Nếu thu thập hợp pháp nhưng lại dùng nó không kịp thời và không đúng mục đích thì cũng vi phạm. Việc ông Nhật đã ém chứng cứ lại để nhằm khi việc của mình nhờ vả không đạt được thì mới tung ra tố cáo giống như kiểu trả thù, là hành vi không chấp nhận được. Nó hoàn toàn không kịp thời, mang động cơ cá nhân và ý đồ xấu. Do vậy muốn để chứng cứ có giá trị và chứng minh động cơ của mình thì người tố cáo phải giao nộp ngay.

Viện trưởng VKSND quận 5 (TP.HCM) Nguyễn Kim Tiếng cho rằng với hành vi của ông Nhật, tùy mục đích sử dụng clip có thể có các hình thức chế tài khác nhau. Nếu lén quay và lưu trữ nhưng chỉ để xem thì vừa vi phạm đạo đức vừa xâm phạm đời tư người khác, xử lý bằng BLDS. Nếu xem rồi cho bạn bè, người thân cùng xem thì có dấu hiệu của tội truyền bá văn hóa phẩm đồi trụy. Nếu phát tán trên mạng cho nhiều người cùng xem hoặc in, sao chép ra và mang đến phát tán ở nơi công cộng như chợ, trường học... thì lại có dấu hiệu của tội làm nhục người khác. Tuy nhiên, như đã phân tích trong vụ này ông Nhật mới chỉ vi phạm nguyên tắc trong BLDS.

Tác giả THANH TÙNG (Nguồn: Báo PLTPHCM)
______________________