Câu hỏi: Gia đình tôi đang rất lúng túng không biết bảo vệ quyền lợi của các cháu minh như thế nào, rất mong các luật sư tư vấn giúp: Sự thể như sau: vợ chồng em trai tôi có 3 cháu, trong đó 1 cháu đã đi làm còn 2 cháu một được 14 tuổi một 16 tuổi. Hai vợ chồng em tôi có một số tài sản tạo lập xây dựng chung là một xe ô tô và một căn nhà. Em trai tôi đã mất nhưng không để lại di chúc.Cách đây nửa năm em dâu tôi có nói với cháu đã trưởng thành lập một văn bản từ chối nhận di sản. Sau đó, cô ta làm thủ tục đứng tên toàn bộ khối di sản và tài sản vì cô ta là giám hộ và đại diện cho hai người con chưa đến tuổi thành niên . Sau đó, cô ta đem toàn bộ tài sản thế chấp ngân hàng để vay tiền để kinh doanh và chi tiêu cho cá nhân và người tình mà không chăm lo cho hai cháu bé. Hiện giờ, do kinh doanh thua lỗ, cô ấy đã mất khả năng trả nợ, vì vậy ngân hàng đang kiện yêu cầu phát mãi tài sản để thu hồi nợ. Vậy chúng tôi phải làm sao để bảo vệ quyền lợi cho hai cháu nhỏ con chưa trưởng thành? Vì theo chúng tôi được biết các cháu chưa trưởng thành nên không thể đứng đơn khởi kiện yêu cầu chia tài sản chung được. Ngoài ra em dâu tôi lại là người đại diện theo pháp luật của các cháu nên không thể tự mình đại diện con mình mà đứng ra kiện chính bản thân mình để yêu cầu chia? Rất mong các luật sư tư vấn cách giải quyết để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho các cháu nhỏ chưa biết gì về pháp luật cả. Tôi xin chân thành cám ơn!
Từ Thị Huyền (Đan Phượng, Hà Nội)

Trả lời: Về vấn đề bà hỏi, chúng tôi trao đổi như sau:  Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 quy định về việc định đoạt tài sản riêng của con chưa thành niên tại khoản 2 Điều 77, cụ thể như sau: “Con từ đủ 15 tuổi đến dưới 18 tuổi có quyền định đoạt tài sản riêng, trừ trường hợp tài sản là bất động sản, động sản có đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng hoặc dùng tài sản để kinh doanh thì phải có sự đồng ý bằng văn bản của cha mẹ hoặc người giám hộ”.
Mặt khác, về vấn đề đại diện của cha mẹ đối với con chưa thành niên, tại Điều 144 Bộ luật dân sự 2005 quy định phạm vi đại diện như sau: 
“1. Người đại diện theo pháp luật có quyền xác lập, thực hiện mọi giao dịch dân sự vì lợi ích của người được đại diện, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”.
5. Người đại diện không được xác lập, thực hiện các giao dịch dân sự với chính mình hoặc với người thứ ba mà mình cũng là người đại diện của người đó, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác”.

Căn cứ các quy định nêu trên, trong trường hợp của gia đình em dâu bà, giao dịch dân sự do người mẹ thế chấp tài sản cho ngân hàng để vay tiền tiêu xài không vì lợi ích của người con chưa thành niên, thì phần tài sản riêng của hai người con chưa thành niên trong 2 ngôi nhà trên sẽ bị vô hiệu. Trong trường hợp này, Khoản 2 Điều 146 Bộ luật dân sự 2005 quy định nếu giao dịch dân sự vô hiệu, thì người đã thực hiện giao dịch với người đại diện có quyền đơn phương chấm dứt hoặc hủy bỏ giao dịch dân sự đối với phần vượt quá phạm vi đại diện và yêu cầu bồi thường thiệt hại.
Về việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của trẻ chưa thành niên, khoản 2 Điều 86 Luật Hôn nhân gia đình năm 2014 quy định người có quyền yêu cầu hạn chế quyền của cha mẹ đối với con chưa thành niên gồm người thân thích, cơ quan quản lý nhà nước về gia đình, hội liên hiệp phụ nữ… Sau khi có quyết định của Tòa án, việc quản lý tài sản riêng của con được giao cho người giám hộ mới theo quy định của Bộ luật dân sự. Như vậy những người thân thích như cô dì, chú bác, ông bà hoặc các tổ chức xã hội, quản lý nhà nước có thể đại diện cho các cháu để làm đơn khởi kiện yêu cầu Tòa án giải quyết vụ việc để bảo vệ quyền lợi của các cháu.

______________________
Hãy tăng thu nhập của bạn cùng chúng tôi: Chương trình chiết khấu 20% - 25% trên tổng giá trị mỗi hợp đồng mà bạn giới thiệu cho Công ty Luật Á Đông .....

______________________

"Công ty Luật Á Đông: Dịch vụ công chứng chứng thực, Dịch vụ thành lập công ty, dịch vụ kế toán, business registration certificate, thủ tục thành lập doanh nghiệp liên doanh, thủ tục thành lập công ty 100% vốn nước ngoài, thủ tục thay đổi đăng ký kinh doanh,  thủ tục chuyển nhượng đất đai, sở hữu trí tuệ, M&A, thủ tục giải quyết tranh chấp, hợp đồng, các thủ tục hành chính, Dịch vụ hợp pháp hóa lãnh sự (consular legalization in Vietnam),  và các dịch vụ pháp lý khác...hotline: 0904253822 - 04.6681411