Tháng 6/1982, Rebecca Lynn Williams, người mẹ trẻ 19 tuổi của ba đứa con, bị hãm hiếp và giết hại dã man bằng nhiều nhát dao trong căn hộ của cô ở Culpeper thuộc bang Virginia, Mỹ. Cuộc điều tra diễn ra chưa có kết quả thì gần một năm sau bỗng đâu “thủ phạm” từ “trên trời rơi xuống”…..

• Những vấn đề pháp lý về thụ tinh từ tinh trùng của người đã chết

Earl Washington

Kẻ tội phạm có tên: Gì cũng nhận

Một buổi tối mùa xuân năm 1983, Earl Washington – một nam thanh niên da đen 20 tuổi - cùng đám bạn rủ nhau nhậu nhẹt. Rượu vào lời ra dẫn tới ẩu đả vì gái.

Trong cơn giận dữ, Washington chạy sang nhà hàng xóm cướp một khẩu súng và quay về nhà mình bắn què giò tình địch. Bị bắt, Earl Washington nhanh chóng khai tất tật, tuy nhiên cảnh sát chưa hài lòng, họ chất vấn chàng trai da đen này về một loạt các vụ án khác trong thành phố còn tồn đọng.

Rất bất ngờ, Washington mau miệng thừa nhận liên tiếp rằng anh ta là thủ phạm của 3 vụ hãm hiếp. Được đà, cảnh sát hỏi luôn về vụ án Rebecca Williams, đến đây thì Washington bật khóc và thú nhận mình đã giết Rebecca sau khi hãm hiếp cô ta.

Tuy nhiên, khi đối chất, các nạn nhân của 3 vụ hãm hiếp đầu đã tuyên bố rằng Washington không phải là thủ phạm, còn ở vụ án Rebecca chẳng có ai để đứng ra nhận dạng hung thủ.

Sau này, dư luận đặt dấu hỏi tại sao cảnh sát lại “ngờ nghệch” tin Washington đến mức không nghi ngờ gì. Hay chính vì không còn nhân chứng nào khác của vụ Rebecca Willimas cho nên Earl Washington bị đẩy vào chỗ chết để cảnh sát có thể xếp lại hồ sơ một vụ án khó gặm ?

Bản cáo trạng dành cho Earl Washington - một người có chỉ số IQ là 68, thấp hơn mức trung bình - được lập ra chỉ dựa trên lời thú tội của chính người đó.

Vụ án có nhiều uẩn khúc. Thậm chí còn có cả chuyện  “động trời” khác mà sau này mới lộ ra chẳng hạn như xét nghiệm dấu máu tại hiện trường phát hiện một loại protein hiếm, thế là ngay lập tức một bản báo cáo bổ sung được soạn ra ghi nhận mẫu máu của Washington trùng hợp với loại prorien này, mặc dù chẳng ai đưa anh ta đi thử máu.

 Tháng 1/1984, Earl Washington bị kết án tử hình vì tội hãm hiếp và giết hại Rebecca Williams. Báo giới gây sửng sốt khi đưa tin rằng để ra quyết định Earl Washington có tội, đại bồi thẩm đoàn chỉ phải thảo luận có 50 phút – một kỷ lục chưa từng có trong lịch sử nghị án tử hình- và 90 phút sau đó họ cũng quyết định luôn là thủ phạm phải chết.

Tinh trùng cứu chủ

Chuyện tự sử dụng đặc quyền habeas corpus (xin toà xét lại tính hợp pháp của việc bắt giữ mình) theo như quy định của điều 9 trong Hiến pháp Mỹ, trong bối cảnh nghèo và thất học như Earl Washington được coi là vô vọng. Những nỗ lực chống án trực tiếp của Earl Washington bị thất bại, mãi cho tới năm 1985  ….  

Lúc đó đã là  tháng 8, chỉ còn ít ngày nữa, tức sang tháng 9/1985 Earl Washington sẽ phải lên ghế điện. Joseph Giarrantano, một tử tù cùng xà lim với anh ta báo tin này  cho  Marie Deans, một phụ nữ tuy không phải là luật sư nhưng đã dành hàng chục năm trời cuộc đời mình trợ giúp và cứu mạng các tử tù mắc oan.

Vào thời gian này Marie Deans đang vận động để Thống đốc bang Virginia ân xá cho Giarrantano. Bà đưa vụ án của Earl Washington về một hãng luật ở New York đề nghị họ nhận vụ án miễn phí.

Marie Deans (trái) và Earl Washinton năm 2001

 Chiểu theo điều 9 của Hiến Pháp Mỹ, các luật sư đã đưa ra lời thỉnh cầu toà án xem xét tính hợp pháp của việc bắt giữ Earl Washington và được một thẩm phán chấp nhận chỉ 9 ngày trước ngày theo kế hoạch Earl phải bị hành quyết.

10 năm sau khi Earl Washington bị bắt, kỹ thuật xét nghiệm AND đã có những bước tiến rất xa. Phòng thí nghiệm AND ở Virginia lúc đó đã trở thành ngân hàng AND đầu tiên và lớn nhất ở Mỹ.

Năm 1993, trong khi hồ sơ của Earl Washington được toà án liên bang khu vực 4 xem xét thì  các bên thảo luận việc chọn nơi sẽ tiến hành xét nghiệm AND mẫu tinh trùng lấy được từ cơ  thể nạn nhân Rebecca Williams và đi đến thỏa thuận rằng sẽ có hai phòng thí nghiệm thực hiện việc này : Phòng thí nghiệm AND của bang Virginia và phòng thí nghiệm của Tiến sĩ David Bing ở Boston do luật sư Robert Hall của Earl Washington chọn.

Phòng thí nghiệm bang Virginia cho ra kết quả trước : Mẫu ADN  tinh trùng của Earl Washington có công thức 1.2,4;  trong khi AND của Rebecca và người chồng Clifford Williams đều thuộc nhóm AND 4,4; còn mẫu tinh trùng thu được từ xác của  Rebecca Williams lại thuộc loại 1.1,1.2,4. Như vậy, đã xuất hiện một gien lạ 1.1, không phải của Earl Wahington, cũng không của vợ chồng Rebecca.

Vì tinh trùng của Earl Washington và  Clifford Williams không có nhóm gien 1.1 nên tinh trùng lưu lại trong cơ thể Rebecca là của một người đàn ông thứ ba. Người ta đã đặt ra nhiều giả thiết khác, chẳng hạn có một người đàn ông khác cùng với Earl Washington hãm hiếp Rebecca ? Tuy nhiên giả thiết này hoàn toàn không phù hợp với hồ sơ vụ án, thậm chí với lời trăng trối của Rebecca với chồng và một sĩ quan cảnh sát là cô bị một người đàn ông đơn độc hãm hiếp.

Trên cơ sở này Marie Deans đề nghị các luật sư thỉnh cầu Thống đốc Douglas Wilder ân xá cho Earl Washington nhưng ông này vẫn lấn cấn về những lời thú tội của anh ta, vì thế vào ngày tại chức cuối cùng của mình vị Thống đốc bang đã gọi điện đề nghị các luật sư rằng họ hoặc chấp nhận quyết định của ông chuyển án tử hình thành án chung thân cho Washington hoặc chờ cơ hội khác với tân thống đốc George Allen – một người của đảng Cộng hoà không có cảm tình với các đề nghị xóa bỏ án tử hình.

Luật sư Robert Hall chuyển ý kiến này đến Earl Washington và được anh ta chấp nhận.