Đơn cử như các quy định về máy móc, thiết bị, nhà xưởng, sổ ghi chép. Theo ông Dòng, đó là quyền tự chủ của DN nhưng không hiểu vì sao Nhà nước lại cứ quy định, can thiệp.

“Quy định người đứng đầu cơ sở in phải có bằng cao đẳng về ngành in, hay quy định cơ sở in chỉ được phép liên kết với vài ba cơ sở khác… Ơ hay, cơ sở in muốn liên kết thế nào là quyền của DN chứ sao Nhà nước lại thò tay vào?” - ông Dòng thắc mắc.

Ông Dòng kể có những cuộc góp ý căng thẳng đến mức cán bộ cơ quan nhà nước “dỗi” không ăn trưa với DN. “Quá trình đấu tranh rất gian nan. Nhiều quy định có nhưng DN không dám làm, vì làm thì mất khách hàng. Như kiểu phải có giấy CMND, ghi vào sổ. Ai đời khách hàng đến lại bảo đưa CMND để vào sổ…” - ông Dòng nói.

Ông Trần Quang Trung (trái): “Cải cách gì thì cải cách nhưng đừng để các bộ cấp phép nữa”.  Ông Nguyễn Văn Dòng: “Có những cuộc góp ý căng thẳng đến mức cán bộ cơ quan nhà nước dỗi không ăn trưa với doanh nghiệp”.

Tiếp mạch câu chuyện, ông Trần Quang Trung, Chủ tịch Hiệp hội Sữa Việt Nam, kể về “thâm cung bí sử” trong việc sửa đổi các quy định về an toàn thực phẩm. Ông Trung (cựu cục trưởng Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế) cho hay: Nghị định 15/2018 là kết quả của sự thay đổi tư duy khi cắt giảm tới 90% thủ tục hành chính, kiểm tra chuyên ngành trong lĩnh vực thực phẩm.

“Quản lý rủi ro là xu hướng thế giới mà mình cứ đi quản lý tất. Từ hạt muối đưa vào sản phẩm cũng kiểm tra, nhà máy, dụng cụ, bát đũa, nồi niêu xoong chảo… cũng kiểm tra. Không ai quản lý như vậy cả!” - ông Trung nhận xét.

Từ câu chuyện này, ông Trung đề nghị phải rút kinh nghiệm, ngăn không để các bộ, ngành ra các thông tư. “Tôi làm cục trưởng tôi biết. Cải cách thì cải cách nhưng đừng để các bộ cấp phép nữa. Với Nghị định 15/2018, bài học quan trọng nhất là phân cấp cho các địa phương thay vì như trước đây cái gì cũng ra bộ” - ông Trung nói.

Ra đi không kịp chờ cải cách

Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nêu thực tế buồn: “Nhiều DN cảm ơn các bộ, ngành về việc cắt giảm một số thủ tục hành chính... nhưng chưa ai lên tiếng chia buồn sâu sắc với các DN đã ra đi vì các bộ, ngành không kịp cải cách. Có khi trong thời gian vài ba năm chờ đợi cải cách một quy định nào đó đã có thể giết chết vài ngàn DN rồi”.

Dẫn số liệu thực tế sáu tháng đầu năm nay có trên 64.000 DN đăng ký mới thì cũng có trên 52.000 DN ngưng hoạt động, tăng 34,7% so với cùng kỳ, bà Lan nhận định: Các vấn đề chính sách kinh tế có thể giết chết DN trong nước. Môi trường kinh doanh phải chịu ít nhất 50% cho việc các DN rời khỏi thị trường. Chúng ta nên có lời điếu cho các DN phải rút ra khỏi thị trường.

“Các cơ quan nhà nước hiện nay vẫn đang nhầm lẫn kinh khủng khi can thiệp vào công việc kinh doanh của DN, quản lý tùm lum… mà lẽ ra Nhà nước chỉ can thiệp khi có tranh chấp” - bà Lan nói.

Đồng quan điểm, ông Phan Đức Hiếu, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, phát biểu: “Tôi nói có thể hơi quá nhưng năng lực làm chính sách một số bộ hạn chế, thiếu kiến thức về kinh tế thị trường trong khi có thừa kỹ năng “copy” các văn bản. Bởi vậy, tôi nghĩ giải pháp hiện nay không phải là tinh giản biên chế mà là thay thế các biên chế không có năng lực. Bởi đầu tư cho chính sách chính là đầu tư phát triển”.