Phùng Đạo (882 – 954) tên chữ Khả Đạo, hiệu Trường Lạc Lão, là người Cảnh Thành Doanh Châu (thị trấn Giao Hà thành phố Bạc Đầu tỉnh Hà Bắc ngày nay). Ông đã phụng sự qua 5 triều đại, 8 gia tộc, 13 vị hoàng đế, “tại các triều đại không rời các vị trí tể tướng, tam công, tam sư”, làm quan hơn 40 năm, quả xứng danh Bất Đảo Ông (ông già không thể đánh đổ) trong lịch sử quan trường.

Sách “Vinh khô giám” còn có tên là “Tiểu nhân kinh” chính là trước tác của ông.

Quốc quân hưng thịnh diệt vong, người nọ nối tiếp người kia, Phùng Đạo phú quý vinh hoa vẫn như cũ. Đánh giá về Phùng Đạo cũng có người khen kẻ chê.

Có người cho rằng Phùng Đạo có thể bảo toàn thân mình tránh xa họa hoạn trong thời loạn thế, đây có thể coi là hiền năng rồi. Có người cho rằng Phùng Đạo đánh mất tiết tháo của kẻ bề tôi, cần khiển trách bãi bỏ…

Tuy nhiên các nho gia đều đánh giá cao tâm đắc của Phùng Đạo viết về quan sát của ông đối với tiểu nhân trong thời loạn. Cuốn sách nhắc nhở người đời sau phân biệt những tiểu nhân quanh mình, tránh bị tiểu nhân hãm hại.

Tăng Quốc Phiên đã đánh giá rằng: “Một bộ ‘Vinh khô giám’ đã nói hết bí kíp của tiểu nhân, cuộc đời vinh nhục. Nó khiến kẻ tiểu nhân toát mồ hôi, khiến người quân tử rợn tóc gáy, quả là bộ kỳ thư có một không hai trong suốt 2.000 năm”.

5 phương pháp phân biệt tiểu nhân

1. Quân tử không bè phái, cái họa của họ không có người trợ giúp. Tiểu nhân kết giao vì lợi, cái lợi của họ là có người trợ giúp

Người quân tử không muốn kéo bè kết phái, còn tiểu nhân thì có một bầy bạn bè danh lợi.

Quân tử kết giao bằng hữu là tâm giao, tiểu nhân kết giao bạn bè là lợi giao.

Do đó đối với người quân tử mà nói, bằng hữu quý ở tinh chọn. Đối với tiểu nhân mà nói, bạn bè quý ở nhiều tạp.

Nếu một người bên mình có rất nhiều bạn bè rượu thịt, thì đó là tiểu nhân không còn phải nghi ngờ gì nữa.

2. Người nhân đức chú trọng ở hành động để cảm ơn, kẻ tiểu nhân chẳng hành động chỉ cảm ơn cửa miệng

Người nội tâm có nhân đức nguyện ý dùng hành động để cảm ơn, mà kẻ tiểu nhân thường chỉ cảm ơn ngoài cửa miệng.

Thọ ân dẫu một giọt cũng nên nghĩ báo đáp cả suối nguồn. Người quân tử nhận được ân huệ của người khác, nội tâm đầy cảm kích, sẽ dùng hành động thực tế báo đáp.

Kẻ tiểu nhân nhận ân huệ của người khác, sẽ cảm thấy đây là mình được lợi, chỉ nghĩ làm thế nào có được lợi hơn chút nữa, còn về báo ân thì hoàn toàn không nằm trong phạm vi suy xét của họ.

Nếu một người nhận ơn mà không báo đáp, chắc chắn là kẻ tiểu nhân rồi.

3. Người quân tử làm vui lòng những người dân ở dưới, khiến người trên không nghi ngờ danh dự của họ. Kẻ tiểu nhân làm vui lòng những người ở trên, không trừng phạt những kẻ xấu kẻ ác ở dưới.

Người quân tử lo lắng cho quần chúng, nghĩ cách làm cho mọi người đều vui vẻ. Kẻ tiểu nhân chỉ tìm cách lấy lòng cấp trên, mà không trừng trị những kẻ xấu, kẻ ác ở dưới.

Một người lựa chọn suy xét vì đại bộ phận mọi người hay là vì lãnh đạo cấp trên, sẽ quyết định nhân phẩm của người đó.

Người quân tử mưu cầu phúc trạch cho đại bộ phận mọi người. 

Kẻ tiểu nhân suy xét vì tiền đồ của mình, họ chỉ quan tâm đến lãnh đạo có vui lòng hay không.

Nếu một người bóp méo sự thật, chỉ một mực đón ý lấy lòng cấp trên, thì người đó là tiểu nhân không còn phải nghi ngờ gì nữa.

4. Người quân tử không chịu khuất phục chí hướng, kẻ tiểu nhân có thể vì lợi ích mà bán đứng nguyên tắc

Người quân tử không thể chịu được sự sỉ nhục về tinh thần, kẻ tiểu nhân không thể chịu được sự khốn khổ về nhục thể, vật chất.

Mạnh Tử nói: “Xả thân để lấy nghĩa”.

Đối với người quân tử mà nói, chí hướng, nguyên tắc của bản thân không thể bị ô uế, không thể bị chà đạp. Tiết tháo, nhân nghĩa của họ còn quan trọng hơn cả sinh mạng.

Đối với tiểu nhân mà nói, nguyên tắc có thể bán đứng được, tiết thủ có thể trả giá được.

Nếu một người quá xem trọng vật chất, quá xem nhẹ tinh thần, thế thì người đó có thể vì lợi ích mà bán đứng nguyên tắc, chắc chắn là kẻ tiểu nhân rồi.

5. Quân tử nói lời chân tâm, tiểu nhân buông thả cái tâm. Đạo bất đồng, hiệu quả cũng tự khắc khác nhau.

Người quân tử coi trọng quy tắc, nguyên tắc, họ tin tưởng và tuân theo.

Kẻ tiểu nhân thì coi nguyên tắc là công cụ, tìm những chỗ sơ hở để mưu lợi.

Nếu một người trong lòng không có chút kính sợ nào, không e dè coi đạo đức là cái khăn che mặt, đem tiêu chuẩn đạo đức tối thiểu làm quả cân để mặc cả định giá, thế thì người đó rõ ràng là tiểu nhân rồi.

5 phương pháp phòng ngừa tiểu nhân

1. Nhân nghĩa có khi khiến người quân tử bị hại, nhưng lại bỏ qua kẻ tiểu nhân, do đó không nên lạm dụng nhân nghĩa

Người quân tử nhân nghĩa quá, có lúc cũng bị tiểu nhân hại chết; những người nhân nghĩa quá, nhiều khi lại bỏ sót, tha tội kẻ tiểu nhân. Vì vậy không nên lạm dụng nhân nghĩa, đối với kẻ tiểu nhân phạm tội ác, nên thu cái lòng thiện lương nhân nghĩa tha thứ lại.

Lấy đức báo oán, vậy lấy gì báo đức?

Đối đãi với người quân tử thì có phương thức quân tử, đối đãi với kẻ tiểu nhân, phải dùng sự chính trực.

Chỉ cần nội tâm không hổ thẹn là được rồi.

2. Kẻ tiểu nhân sợ người mạnh, kẻ gian lâu ngày sẽ tự thất bại

Tiểu nhân sở dĩ là tiểu nhân vì họ mềm nắn rắn buông, gặp kẻ cứng rắn hơn thì họ sợ.

Do đó đối đãi với tiểu nhân, nhất định không được sợ, bám vào chính lý mà nỗ lực phản kháng, để cho họ thấy bạn không phải là kẻ dễ bắt nạt.

Tiểu nhân khác với kẻ ác, kẻ ác tự có kẻ ác trị, nhưng tiểu nhân thì chỉ cần có người mạnh hơn họ, họ liền ‘hiền lành’ lại ngay.

3. Tình cảm không nên bộc lộ hết, sự việc không nên phô bày hết, thuận theo thời vận biến đổi liền thành

Ở cùng với tiểu nhân, nếu không thể tránh được cùng làm chung thì cần phải biết ẩn mình.

Không nên khinh suất bộc lộ quan điểm mình, cũng không nên nhẹ dạ nói với họ cái xấu cái tốt của mình, cũng không bình phẩm người khác với họ hoặc khi có mặt họ.

Những lời vô tâm có thể sẽ thành vũ khí của họ để công kích người nói ra.

Thuận theo hình thế thay đổi, người giỏi ẩn mình sẽ đợi được thời cơ thích hợp.

4. Giả sợ hãi mà thực là nhẫn nại, bề ngoài cung kính, bên trong e dè, cũng khiến kẻ gian bị mê hoặc

Trong lòng rực lửa cũng chớ biểu thị ra ngoài. Trong lòng e dè họ, lại rất cung kính với họ, thì dẫu lòng dạ họ xấu tệ đến đâu đi nữa cũng bị mê hoặc mà không xuống tay với bạn.

Biết cách chế ngự tâm trạng mình, khiến họ không để ý đến bạn, cảm thấy bạn vô tích sự, dần dà sẽ lơ là cảnh giác. Đến lúc đó quay giáo phản kích thì làm ít mà thành công nhiều.

5. Nói lý lẽ cũng không trực ngôn, can gián điều sai thì phải giỏi biện luận, không chê trách là được rồi

Tiểu nhân không coi trọng lý lẽ và thảo luận nguyên tắc, tiêu chuẩn đạo đức tối thiểu thì không có ý nghĩa gì hết.

Kẻ tiểu nhân hành xử theo một bộ thế giới quan khác, bọn họ không thể dùng lời lẽ mà thuyết phục được.

Dó đó đối diện với những người này, chớ đem sự thật ra nói đạo lý, vì ngoài khiến cho họ hận bạn không quên ra thì chẳng có tác dụng gì.

Côn trùng mùa hè đâu có thể nói chuyện băng tuyết được.

Tranh luận với họ chỉ phí lời, nên tốt nhất là đường lớn đến chân trời, mỗi người đi một bên.

Quân tử – Tiểu nhân vốn là chủ đề xưa nay được người đời đặc biệt quan tâm. Bởi sống trên đời cần phải biết nhìn người để có thể đối nhân xử thế một cách thích hợp. Cuốn ‘Vinh khô giám’ của Phùng Đạo với những đánh giá sâu sắc về người quân tử và tiểu nhân đã giúp người đời sau có được cách nhìn nhận đúng đắn.

Theo soundofhope
Nam Phương biên dịch (Nguồn: DKN.TV

______________________

Hãy tăng thu nhập của bạn cùng chúng tôi: Chương trình chiết khấu 20% - 25% trên tổng giá trị mỗi hợp đồng mà bạn giới thiệu cho Công ty Luật Á Đông .....

______________________

"Công ty Luật Á Đông: Dịch vụ thành lập công ty, dịch vụ kế toán, business registration certificate, thủ tục thành lập doanh nghiệp liên doanh, thủ tục thành lập công ty 100% vốn nước ngoài, thủ tục thay đổi đăng ký kinh doanh,  thủ tục chuyển nhượng đất đai, sở hữu trí tuệ, M&A, thủ tục giải quyết tranh chấp, hợp đồng, các thủ tục hành chính, consular legalization in Vietnam,  và các dịch vụ pháp lý khác...hotline: 0904253822 - 024.66814111"