Các cơ quan tố tụng trung ương cùng Bộ Tư pháp vừa tổng rà soát BLHS 2015 và phát hiện khá nhiều sai sót cần phải chỉnh sửa. Nhiều khả năng đạo luật quan trọng này sẽ chưa thể có hiệu lực đầy đủ từ 1-7-2016 tới. Phương án sửa chữa sai sót ra sao sẽ phải báo cáo để Ủy ban Thường vụ Quốc hội (QH) quyết định.

Sai sót nhiều loại, đa dạng

Theo tìm hiểu của Pháp Luật TP.HCM, mới đây Bộ Công an, VKSND Tối cao, TAND Tối cao, Bộ Tư pháp đã có buổi làm việc với Ủy ban Tư pháp của QH về kết quả rà soát BLHS 2015. Cuộc làm việc còn có mặt lãnh đạo Ủy ban Pháp luật của QH và Phó Chủ tịch QH Uông Chu Lưu. Mục đích của cuộc họp là thống nhất những nội dung, vấn đề mà BLHS vừa được QH ban hành, chưa có hiệu lực nhưng đã thấy sai sót, cần chỉnh sửa, đồng thời bàn xem cách thức chỉnh sửa thế nào.

Thông tin mà chúng tôi nắm được từ các cơ quan tố tụng trung ương cũng như các bộ, ngành liên quan cho thấy việc rà soát được thực hiện theo yêu cầu của Ủy ban Tư pháp. Bởi ngay sau khi BLHS 2015 được ban hành, công bố thì đã có nhiều ý kiến phản hồi về nhiều nội dung chưa chuẩn xác.

Kết quả rà soát do từng cơ quan tiến hành với toàn bộ đạo luật là khác nhau về nội dung, số lượng các vấn đề sai sót. Tuy nhiên, qua tổng hợp tại Ủy ban Tư pháp và kết quả làm việc của nhóm liên ngành với lãnh đạo QH, đến nay đã xác định được khoảng 80 điều, khoản cần chỉnh sửa.

Sai sót trong BLHS 2015 có nhiều loại, nằm cả ở Phần Chung và Phần Các tội phạm. Hình thức sai sót rất đa dạng: Từ việc thiếu, thừa chữ, thiếu dấu, đến việc trùng lặp câu chữ, trùng lặp định lượng trong các cấu thành tội phạm. Có cả những sai sót thể hiện sự không phù hợp giữa Phần Chung và Phần Các tội phạm trong bộ luật. Ngoài ra, còn có cả sai sót, chưa hợp lý trong nghị quyết của QH về thi hành BLHS 2015…

Có những sai sót nghiêm trọng trong BLHS 2015 sẽ khiến các cơ quan tố tụng không biết áp dụng sao đối với bị can, bị cáo. Ảnh một bị cáo tại phiên tòa. Ảnh: HY

Ba phương án khắc phục

Cho đến nay, quan điểm từ Bộ Công an, VKSND Tối cao, TAND Tối cao, Bộ Tư pháp cũng như Ủy ban Tư pháp đều thống nhất là BLHS 2015 đã ban hành, dù chưa có hiệu lực nhưng thấy sai là phải sửa. Tuy nhiên, cách thức, phạm vi sửa đổi như thế nào còn những ý kiến khác nhau.

Có ý kiến đề nghị vẫn giữ nguyên hiệu lực của BLHS 2015 từ ngày 1-7 tới nhưng đồng thời kiến nghị để QH cho sửa ngay ở Kỳ họp thứ nhất của QH (dự kiến diễn ra vào tháng 8). Trong khoảng thời gian mấy chục ngày này, nếu việc áp dụng BLHS 2015 có gì vướng mắc thì liên ngành tố tụng sẽ hướng dẫn giải quyết, khắc phục với từng trường hợp cụ thể.

Ý kiến khác cũng đề nghị giữ nguyên ngày có hiệu lực của BLHS 2015 là từ 1-7, chỉ sửa những sai sót mà nếu không sửa thì không thể áp dụng được; còn những sai sót khác thì để Ủy ban Thường vụ QH hoặc TAND Tối cao hướng dẫn áp dụng.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng BLHS 2015 là đạo luật quan trọng, hạn chế trực tiếp quyền con người, quyền công dân đã được Hiến pháp bảo hộ. Do đó, tốt nhất là QH ra nghị quyết cho phép tiếp tục áp dụng BLHS hiện hành (BLHS 1999, sửa đổi, bổ sung năm 2009), đồng thời giữ nguyên hiệu lực với những quy định nhân văn, tiến bộ được ghi nhận trong BLHS 2015. Như vậy, cả BLHS hiện hành và BLHS mới đều sẽ có hiệu lực từng phần từ ngày 1-7 tới, đảm bảo có lợi nhất cho người dân trong những việc liên quan đến xác định trách nhiệm hình sự. Với cách tiếp cận này, các cơ quan của Chính phủ và QH sẽ có nhiều thời gian hơn để soạn thảo luật sửa đổi, đảm bảo BLHS sau khi sửa đổi là chuẩn xác, sẽ không phải sửa chữa trong 10 năm tiếp theo.

Kết quả rà soát cũng như các phương án sửa chữa BLHS 2015 nêu trên mới chỉ được đưa ra trong phạm vi liên ngành tố tụng. Quyết định cụ thể như thế nào sẽ phải báo cáo để Ủy ban Thường vụ QH quyết định. Trong chương trình kỳ họp Ủy ban Thường vụ QH đang diễn ra, hiện chưa có nội dung nào liên quan đến BLHS 2015.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin khi vụ việc có diễn tiến mới.