Câu hỏi: Tôi muốn hỏi các luật sư một chuyện như sau: Ở xóm tôi có một chị tên H đến nay chị này đã hơn 30 tuổi và có vấn đề về tâm thần. Bình thường thì chị này rất hiền nhưng mỗi lần lên cơn, hễ gặp ai chị đánh người đó. Đã có một số người trong xóm phải nhập viện vì bị chị này đánh. Tôi xin hỏi, những người bị đánh có được gia đình chị này bồi thường không, ai sẽ chịu trách nhiệm bồi thường và luật quy định như thế nào?

Trả lời: Về vấn đề bạn hỏi tại khoản 1 Điều 22 Bộ luật dân sự 2015 quy định như sau: Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần. Vì vậy cần xác định rõ là chị này đã được tòa án ra quyết định tuyên bố là người mất năng lực hành vi dân sự hay chưa.

Trong trường hợp chị H chưa được tuyên bố là người mất năng lực hành vi dân sự thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại được xác định theo khoản 1 Điều 586 Bộ luật dân sự: “Người từ đủ18 tuổi trở lên gây thiệt hại thì phải tự bồi thường”. Nghĩa là chị này có trách nhiệm bồi thường cho hàng xóm.

Trường hợp chị H đã được tòa án ra quyết định tuyên bố là người mất năng lực hành vi dân sự thì trách nhiệm bồi thường thiệt hại được xác định theo khoản 3 Điều 586 Bộ luật dân sự 2015: Người mất năng lực hành vi dân sự, người có khó khăn trong nhận thức, làm chủ hành vi gây thiệt hại mà có người giám hộ thì người giám hộ đó được dùng tài sản của người được giám hộ để bồi thường; nếu người được giám hộ không cótài sản hoặc không đủ tài sản để bồi thường thì người giám hộp hải bồi thường bằng tài sản của mình; nếu người giám hộ chứng minh được mình không có lỗi trong việc giám hộ thì không phải lấy tài sản của mình để bồi thường. Từ các quy định trên bạn nên trao đổi thêm với gia đình chị H về pháp luật quy định trong chuyện này để thuyết phục gia đình đưa chị H. đi điều trị tâm thần, không nên kéo dài tình trạng này sẽ gây nguy hiểm cho cộng đồng.