Thời gian gần đây, nhiều bạn đọc thắc mắc một số quy định mới về thời gian đóng bảo hiểm và tỉ lệ hưởng lương hưu được áp dụng sau ngày 1 tháng 01 năm 2018.
So với quy định hiện hành, người nghỉ hưu phải đóng thêm 5 năm BHXH mới được hưởng mức lương bảo hiểm tối đa khi về hưu. Cụ thể, lao động nữ phải đóng bảo hiểm đủ 30 năm thay vì 25 năm đối với nữ mới được hưởng mức lương hưu tối đa 75%. Nếu nghỉ hưu năm 2018 mà thời gian đóng BHXH được 15 năm thì người lao động được hưởng mức lương hưu 45%, thêm 1 năm đóng bảo hiểm được cộng 2% (tối đa 75%).

Riêng đối với lao động nam, lộ trình nâng dần năm đóng bảo hiểm và tỉ lệ lương hưu được tính là: Nghỉ hưu năm 2018 phải đóng bảo hiểm đủ 16 năm mới được hưởng mức lương hưu 45%, năm 2019 là 17 năm… đến 2022 là 20 năm, thêm 1 năm đóng bảo hiểm được cộng 2%. Như vậy, nghỉ hưu từ năm 2022 thì phải đủ 35 năm đóng BHXH mới được hưởng lương hưu tối đa 75%.

Người dân P.Bến Nghé, Q.1, TP.HCM lĩnh lương hưu tại Bưu điện TP.HCM - Ảnh: TTO

Quy định này khiến người lao động bất bình, phản đối vì “bỗng dưng” phải kéo dài thêm 5 năm thời gian đóng BHXH. Để đối phó, một số người sắp tới tuổi hưu cân nhắc việc đi giám định y khoa nhằm làm hồ sơ nghỉ hưu non, trước 1-1-2018 để không bị áp quy định mới. Tuy nhiên, số đông vẫn băn khoăn, không chắc chắn việc nghỉ hưu trước và sau thời điểm trên thực sự lợi hay hại. Trả lời câu hỏi này, đơn vị BHXH Việt Nam phân tích như sau.

Luật BHXH đã qui định rất cụ thể việc người lao động muốn nghỉ hưu sớm do suy giảm khả năng lao động. Việc khám giám định mức suy giảm khả năng lao động phải bảo đảm chính xác, công khai, minh bạch. Hội đồng giám định y khoa chịu trách nhiệm về tính chính xác của kết quả giám định. Do đó chắc chắn sẽ không có chuyện “chạy” được hồ sơ giám định trong khi sức lao động vẫn đang đảm bảo.

Người lao động nhận lương hưu. Ảnh minh họa

Ngoài ra, Luật BHXH 2014 quy định  người lao động nghỉ hưu non khi chưa đủ tuổi đời theo quy định thì còn phải giảm trừ tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi. Mỗi năm nghỉ sớm sẽ bị trừ 2%. Như vậy, thời gian nghỉ sớm càng nhiều phần khấu trừ càng lớn.

Chưa kể theo quy định mới, từ 1-1-2018 tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của luật lao động. Do đó, số tiền phải đóng sẽ cao hơn và đương nhiên tiền lương hưu cũng sẽ cao hơn.

Điều này liên quan mật thiết đến thời điểm tham gia BHXH và hưởng lương hưu của người lao động. Lao động bắt đầu tham gia BHXH từ trước năm 1995 khi về hưu sẽ được hưởng lương hưu bình quân của 5 năm cuối (lương hưu sẽ cao vì lúc này tiền đóng BHXH cũng cao), từ 1995-2000 là bình quân 6 năm, từ 2001-2006 là bình quân 8 năm. Càng tham gia BHXH muộn, số năm tính lương bình quân càng nhiều.

Theo phân tích trên có thể thấy không phải ai nghỉ hưu trước năm 2018 đều có lợi hơn người nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi. Từ nhiều yếu tố tác động đến lương hưu, người lao động cần cân đối, tính toán hợp lý để tránh tính dài hóa ngắn.