Dưới khía cạnh ngôn ngữ, theo từ điển, loạn luân là bất kỳ hành vi tình dục nào với người có quan hệ họ hàng gần hoặc người trong cùng gia đình. Dạng quan hệ tình dục nào và quan hệ có tính chất như thế nào là vi phạm pháp luật và bị cấm kỵ thì khác nhau tùy theo nền văn hóa và luật pháp nhưng hầu hết các xã hội coi loạn luân là điều cấm kỵ.

Về mặt pháp lý, hành vi loạn luân bị coi là tội phạm được quy định tại Điều 150 Bộ luật Hình sự Việt Nam, theo đó: “người nào giao cấu với người cùng dòng máu về trực hệ, với anh chị em cùng cha mẹ, anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha, thì bị phạt tù từ sáu tháng đến năm năm.”
Để giải thích sâu hơn phục vụ cho hoạt động tiến hành tố tụng, Thông tư liên tịch số 01/BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC ngày 25/9/2001 về việc hướng dẫn áp dụng các qui định tại chương XV - Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân gia đình - của Bộ luật Hình sự năm 1999 đã chỉ rõ: “Loạn luân là việc giao cấu giữa cha, mẹ với con; giữa ông, bà với cháu nội, cháu ngoại; giữa anh chị em cùng cha mẹ; giữa anh chị em cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác”. Chiếu theo những quy định này, trong thời gian gần đây đã có khá nhiều vụ án loạn luân được xét xử.
Loạn luân là hành vi phi nhân tính, đáng bị lên án và trừng trị nghiêm khắc, nên cũng như nhiều quốc gia khác, pháp luật Việt Nam có cùng quan điểm đặc biệt nghiêm trị. Bộ luật Hình sự quy định nếu hành vi hiếp dâm có tính chất loạn luân, làm cho phụ nữ có thai thì phải chuyển khung hình phạt từ 2 năm đến 7 năm (khung 1) lên 7 năm đến 15 năm tù (khung 2). Đối với tội hiếp dâm trẻ em nếu có tính chất loạn luân hoặc làm cho nạn nhân có thai thì đây là những tình tiết tăng nặng và đều phải chuyển khung hình phạt từ khung 1 lên khung 2, với thời gian  bị phạt từ 12 năm lên đến 20 năm…