Để bảo vệ trật tự công cộng, bảo vệ các giá trị đạo đức xã hội, bảo vệ quyền tự do và lợi ích của người khác, hệ thống pháp luật nào cũng có những quy định cấm một số hành vi nhất định mà người ta không được làm.
Tuy nhiên, việc giải thích điều cấm của pháp luật cũng được thực hiện khác nhau ở mỗi hệ thống pháp luật trong lĩnh vực hợp đồng. Trong thời kỳ kế hoạch hóa tập trung cũng như nhiều năm sau đó, ở Việt Nam hầu như tất cả các điều cấm của pháp luật trong mọi lĩnh vực đều được áp dụng đối với pháp luật về hợp đồng.
Ví dụ: Công ty xuất nhập khẩu A đã nhập khẩu bột mỳ để bán cho một doanh nghiệp làm bột mỳ. Hợp đồng được giao kết và đã được
thực hiện. Tuy nhiên, có một vài vấn đề nhỏ về phí lưu kho không được giải quyết nên A đã kiện B ra tòa. Căn cứ vào Pháp ỉệnh hợp
đồng kinh tế năm 1989, Tòa sơ thẩm đã tuyên bố hợp đồng vô hiệu vì Avà B đã thỏa thuận thanh toán bằng ngoại tệ, do đó đã vi phạm điều cấm của pháp luật.
Pháp lệnh hợp đồng kinh tế năm 1989, Bộ luật dân sự năm 1995 đều quy định việc thanh toán phải bằng đồng Việt Nam (VND). Nghị định về quản lý ngoại hối cũng quy định chỉ những tổ chức, cá nhân được phép thanh toán bằng ngoại hối mới được thanh toán bằng ngoại hối.
Bản án này của Tòa án đã gây ra một cuộc tranh luận trong giới luật học ở Việt Nam. Đa số luật gia đã cho rằng A và B không kiện nhau về phương thức thanh toán, vì vậy Tòa án không có thẩm quyền giải quyết vấn đề phương thức thanh toán (nguyên tắc của tố tụng dân sự là Tòa án chỉ giải quyết theo yêu cầu của đương sự). Việc thanh toán bằng ngoại tệ vi phạm pháp luật về quản lý ngoại hối, cần xử lý bằng cách phạt hành chính mà không nên tuyên bố hợp đồng vô hiệu.
Từ quan điểm này, Bộ luật dân sự đã bỏ quy định việc thanh toán phải bằng đồng Việt Nam như đã quy định tại Bộ luật dân sự năm 1995, đồng thời Quốc hội cũng đã tuyên bố Pháp lệnh hợp đồng kinh tế năm 1989 hết hiệu lực. Điều đó không đồng nghĩa với việc tự do ngoại hối, nếu các bên vi phạm về quản lý ngoại hối trong thanh toán sẽ bị xử phạt hành chính, tuy nhiên, hợp đồng mua bán hàng hóa sẽ không bị vô hiệu.

Khái niệm vi phạm điều cấm trong pháp luật hợp đồng theo Bộ luật dân sự  đã thu hẹp hơn, chỉ trong trường hợp khi mục đích và nội dung của giao dịch vi phạm điều cấm thì hợp đồng không có hiệu lực. Ví dụ:

♦    A và B ký kết các hợp đồng mua bán ma túy và môi giới mại dâm, hợp đồng không có hiệu lực vì nội dung của giao dịch vi phạm điều cấm.
♦    A thỏa thuận với B nhờ B đưa thả thức ăn có độc hại vào khu chăn nuôi gia súc của C, hợp đồng không có hiệu lực vì mục đích của giao dịch vi phạm điều cấm.
♦    A ký hợp đồng thuê B vận chuyển hàng hóa cho mình, B đã sử dụng phương tiện vận tải không đủ điều kiện an toàn để chuyên chở hàng hóa. B sẽ bị xử phạt hành chính theo pháp luật về an toàn giao thông vì đã vi phạm điều cấm. Hợp đồng vận chuyển giữa A và B vẫn có hiệu lực vì nội dung của hợp đồng là vận chuyển hàng hóa. Sử dụng phương tiện như thế nào chỉ là phương thức để thực hiện hợp đồng.
Trở lại vụ kiện liên quan đến thanh toán bằng ngoại tệ đã bị Tòa sơ thẩm tuyên bố vô hiệu, nếu giải quyết theo Bộ luật dân sự thì kết quả sẽ như thế nào? Hợp đồng sẽ không bị tuyên bố vô hiệu vì nội dung cũng như mục đích của hợp đồng không vi phạm điều cấm của pháp luật. Mặt khác, các bên cũng không có tranh chấp về việc thanh toán bằng ngoại tệ và không có yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp về thanh toán bằng ngoại tệ. Tuy nhiên, theo pháp luật về quản lý ngoại hối, các bên sẽ bị phạt hành chính do vi phạm các quy định về quản lý ngoại hối.

Xem thêm: Thành Lập Công ty gồm những công đoạn nào?

Luật sư Hoàng Ngọc Bính - Công ty Luật Á Đông

"Thành lập công ty là một trong những dịch vụ của công ty Luật Á Đông. Thành lập công ty gồm: thành lập công ty TNHH, thành lập công ty CP, thành lập công ty hợp danh, thành lập công ty 100% vốn đầu tư nước ngoài...Trước khi thực hiện dịch vụ thành lập công ty trọn gói. Công ty Luật Á Đông tư vấn vấn miễn phí về đăng ký kinh doanh và hồ sơ thành lập doanh nghiệp cho Quý khách hàng. Xin vui lòng liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí".