Câu hỏi: Rất mong các luật sư giúp đỡ tư vấn giúp gia đình tôi một câu hỏi như sau: Con trai tôi từ nhà đi  xe khách về Hà Nội để học, có mua vé tại bến xe. Trên đường đi, do tài xế xe ngủ gật xe bị mất lái và lật. Con trai tôi bị gãy chân và gãy xương hàm. Hiện nay đã điều trị xong nhưng thành thương. Vậy trường hợp này tài xế hay nhà xe phải bồi thường cho con tôi và bồi thường như thế nào? Tôi xin cam ơn.
Nguyễn Thị Tốt (Nông Cống, Thanh Hóa)

Trả lời: Chúng tôi xin trả lời câu hỏi của bà như sau: Do con bà mua vé xe khách để đi nên giữa con bà và chủ xe khách đã hình thành một giao dịch dân sự (hay gọi là hợp đồng dân sự). Theo quy định tại khoản 2 Điều 528 Bộ luật dân sự thì việ mua vé xelà bằng chứng của việc giữa con bạn và chủ xe khách đã giao kết hợp đồng vận chuyển hành khách. Trong trường hợp này, trách nhiệm bồi thường thiệt hại được quy định tại Điều 533 Bộ luật Dân sự như sau:

“1. Trong trường hợp tính mạng, sức khoẻ và hành lý của hành khách bị thiệt hại thì bên vận chuyển phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

2. Bên vận chuyển không phải bồi thường thiệt hại về tính mạng, sức khoẻ và hành lý của hành khách nếu thiệt hại xảy ra hoàn toàn do lỗi của hành khách, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.

3. Trong trường hợp hành khách vi phạm điều kiện vận chuyển đã thoả thuận, các quy định của điều lệ vận chuyển mà gây thiệt hại cho bên vận chuyển hoặc người thứ ba thì phải bồi thường.”

Theo quy định nêu ở trên, thì con trai bà bị thương do tài xế ngủ gật gây tai nạn thì sẽ được chủ xe bồi thường thiệt hại.

Về thủ tục, đầu tiên, gia đình bà và chủ sở hữu của xe khách có thể tự thỏa thuận với nhau về mức bồi thường. Nếu không thỏa thuận được thì con trai bà có quyền yêu cầu cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Trong trường hợp đó, sẽ có thể xảy ra các trường hợp sau:

* Nếu hành vi ngủ gật của tài xế có dấu hiệu của tội phạm và bị khởi tố, xử lý về hình sự thì con bạn nộp đơn yêu cầu bồi thường trực tiếp đến cơ quan đang tiến hành giải quyết (công an, viện kiểm sát hoặc tòa án). Việc giải quyết vấn đề bồi thường thiệt hại cho con bạn có thể được tiến hành cùng lúc với việc giải quyết vụ án hình sự theo quy định tại Điều 28 Bộ luật tố tụng hình sự.

* Nếu hành vi nêu trên của tài xế chưa đến mức phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự thì con bạn có thể gửi đơn khởi kiện vụ án dân sự yêu cầu bồi thường thiệt hại đến Tòa án nhân dân cấp huyện nơi có trụ sở của hãng xe; nơi chủ xe cư trú; nơi con của bạn cư trú hoặc nơi xảy ra tai nạn (theo Điều 25, 33, 35, 36 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004 được sửa đổi, bổ sung năm 2011)

Về mức bồi thường thiệt hại,  trong trường hợp sức khỏe bị xâm phạm, tại Điều 609 Bộ luật Dân sự và hướng dẫn tại mục 1 Phần II Nghị quyết 03/2006/NQ-HĐTP quy định như sau:

• Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khoẻ và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị thiệt hại;
• Thu nhập thực tế bị mất hoặc bị giảm sút của người bị thiệt hại; nếu thu nhập thực tế của người bị thiệt hại không ổn định và không thể xác định được thì áp dụng mức thu nhập trung bình của lao động cùng loại;
• Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị; nếu người bị thiệt hại mất khả năng lao động và cần có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị thiệt hại.
•  Khoản tiền khác để bù đắp tổn thất về tinh thần mà người đó gánh chịu. Mức bồi thường bù đắp tổn thất về tinh thần do các bên thoả thuận; nếu không thoả thuận được thì mức tối đa không quá ba mươi tháng lương tối thiểu do Nhà nước quy định.