Câu hỏi: Trước đây mẹ tôi có cho một người bạn vay 20.000.000 đồng (hai bên có làm giấy vay nợ), nhưng sau đó, mẹ tôi lại cho người này vay thêm 20.000.000 đồng nữa nhưng không làm giấy vay nợ mà hai bên chỉ xác nhận vay mượn qua tin nhắn điện thoại và facebook. Cả hai lần chuyển tiền cho vay, mẹ tôi đều chuyển tiền qua hệ thống ngân hàng. Đến nay tuy đã đòi nhiều lần nhưng người bạn của mẹ tôi cố tình không trả, đồng thời có biểu hiện trốn tránh. Vậy các luật sư cho hỏi, tôi có đủ căn cứ pháp lý để khởi kiện hoặc tố cáo vụ việc với cơ quan có thẩm quyền không?
(Hoàng Tư Bình - Đông Anh, Hà Nội)

Trả lời: Về vấn đề bạn hỏi chúng tôi xin trả lời như sau:

Theo quy định tại khoản 1 Điều 94, khoản 3 Điều 95 Bộ luật Tố tụng Dân sự năm 2015 thì chứng cứ trong tố tụng dân sự được thu thập từ các nguồn sau đây:

"Tài liệu đọc được, nghe được, nhìn được, dữ liệu điện tử; Thông điệp dữ liệu điện tử được thể hiện dưới hình thức trao đổi dữ liệu điện tử, chứng từ điện tử, thư điện tử, điện tín, điện báo, fax và các hình thức tương tự khác theo quy định của pháp luật về giao dịch điện tử".

Như vậy, tin nhắn điện thoại nếu không qua các thủ thuật gian lận, chỉnh sửa thì được xem là chứng cứ.

Bên cạnh đó, tại Điều 463 của Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định rằng: "Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định"... Như vậy, đến hạn, người bạn đó có nghĩa vụ phải hoàn trả cho bạn các khoản vay.

Như thông tin bạn cung cấp thì mẹ bạn cho vay hai lần với tổng số tiền là 40 triệu. Đến hạn người bạn kia có biểu hiện trốn tránh và cố tình không trả nợ. Hành vi này có dấu hiệu của tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản theo điều 175 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017). 

Từ những phân tích trên thì mẹ bạn có quyền gửi đơn tố cáo về hành vi lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản đến Cơ quan Cảnh sát điều tra cấp quận, huyện nơi người vay cư trú để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình. Trong đơn tố cáo, mẹ bạn cần trình bày rõ nội dung sự việc và gửi kèm các bằng chứng chứng minh nội dung tố cáo là có cơ sở (nội dung tin nhắn trên điện thoại, qua facebook, số điện thoại, địa chỉ facebook... giấy chuyển tiền qua ngân hàng).