Câu hỏi: Rất mong các luật sư giải đáp giùm như sau ạ: Tôi đã đóng phí bảo hiểm xã hội tự nguyện được 3  tháng, tiếp đó khi làm việc ở công ty hiện tại thì tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc tại công ty được 5 tháng. Nay tôi xin nghỉ sinh con. Nếu như vậy khi nghỉ sinh tôi có được hưởng tiền thai sản không và nghỉ chế độ dưỡng sức như quy định không?
Triệu Thị Viễn Lan (Gia Lâm - Hà Nội)

Trả lời:  Về nội dung bạn hỏi chúng tôi xin trả lời như sau: Theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, hai hình thức Bảo hiểm xã hội bắt buộc và Bảo hiểm xã hội tự nguyện được quy định như sau:

Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia. Bảo hiểm xã hội bắt buộc có các chế độ sau đây: Ốm đau; Thai sản; Tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp; Hưu trí; Tử tuất.
Trong khi đó Bảo hiểm xã hội tự nguyệntự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng Bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất. Bảo hiểm xã hội tự nguyện có các chế độ sau đây: Hưu trí; Tử tuất.

Theo quy định trên thì đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hộibắt buộc là người lao động, đối tượng tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện là cá nhân nói chung. Đối với người mang thai, sinh con, điểm khác biệt lớn nhất giữa Bảo hiểm xã hội tự nguyện và Bảo hiểm xã hội  bắt buộc là lao động nữ tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc được hưởng chế độ thai sản khi mang thai, sinh con còn người tham gia Bảo hiểm xã hội tự nguyện không được hưởng chế độ thai sản khi mang thai, sinh con.

Bên cạnh đó, tại Mục 2 Chương III Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 quy định về chế độ thai sản đối với người lao động tham gia Bảo hiểm xã hội bắt buộc bao gồm các chế độ sau: chế độ khi khám thai; chế độ khi sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý; chế độ khi sinh con; chế độ thai sản của lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ; chế độ khi nhận nuôi con nuôi; chế độ khi thực hiện các biện pháp tránh thai; trợ cấp một lần khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi; dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản.

Để được hưởng các chế độ thai sản đối với lao động nữ các điều kiện phải đáp ứng được quy định tại khoản 1, 2 Điều 31 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 như sau:

1. Người lao động được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Lao động nữ mang thai;

b) Lao động nữ sinh con;

c) Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;

d) Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;

đ) Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản;

e) Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con.

2. Người lao động quy định tại các điểm b, c và d khoản 1 Điều này phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.”

Trong trường hợp của bạn, bạn đã đóng 3 tháng Bảo hiểm xã hội tự nguyện và 5 tháng Bảo hiểm xã hội bắt buộc trước khi sinh con. Tuy nhiên, căn cứ các quy định nêu trên, thời gian 3 tháng đóng Bảo hiểm xã hội tự nguyện của bạn không được tính vào thời gian tham gia Bảo hiểm xã hội của người lao động để hưởng chế độ thai sản.

Do đó căn cứ các quy định nói trên, bạn chưa đáp ứng đủ thời gian tối thiểu đóng Bảo hiểm xã hội bắt buộc từ 6 tháng trở lên trước khi sinh con nên khi sinh con, bạn không được hưởng tiền thai sản, không được hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản và không được hưởng trợ cấp một lần khi sinh con.