Câu hỏi: Xin các luật sư giải đáp tôi một vụ việc như sau: Tôi có hai người bạn chơi thân với nhau. Vợ của hai người này cũng quen biết và thỉnh thoảng gặp nhau. Trong quá trình quen biết và qua lại, một người bạn có vụng trộm với vợ của người bạn kia vài lần (có người làm chứng là cùng nhau vào khách sạn). Vậy, trong trường hợp này, nếu người bạn kia tố cáo đến các cơ quan có thẩm quyền thì họ sẽ bị xử lý ra sao, có phải ra tòa và bị phạt tù không? Trân trọng cám ơn
Mai Đức Quang (Quỳnh Phụ, Thái Bình)

Trả lời: về vấn đề bạn hỏi, chúng tôi xin trả lời như sau: Hành vi của hai người đàn ông và đàn bà trong câu chuyện mà bạn mô tả có thể đã vi phạm quy định của Bộ luật hình sự năm 2015, cụ thể là vi phạm tội " Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng" được quy định tại Điều 181. 

Điều 181 Bộ luật hình sự 2015 quy định như sau:

1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;

b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;

b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.”

Có hành vi kết hôn trái pháp luật với người khác trong khi người phạm tội đang có vợ hoặc có chồng một cách hợp pháp hoặc được xác định là hôn nhân thực tế và quan hệ hôn nhân đó còn đang tồn tại hoặc tuy chưa có vợ, có chồng mà kết hôn trái pháp luật với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ hợp pháp.

Việc kết hôn trái pháp luật thể hiện qua việc dùng thủ đoạn khai báo gian dối và chưa có vợ hoặc chồng, hoặc mua chuộc cán bộ có thẩm quyển để tiến hành việc kết hôn nhằm xác lập quan hệ hôn nhân mới giữa nam, nữ trong khi chính họ đang có vợ hoặc chồng.

Hành vi sống như vợ chồng với người khác: nếu không thuộc trường hợp kết hôn nêu ở trên thì hành vi chung sống như vợ chồng với người khác cũng cấu thành tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng. Hành vi nêu trên được thể hiện ở chỗ đôi nam, nữ mà một hoặc cả hai bên đang có vợ hoặc chồng nhưng lại chung sống với nhau không đăng ký kết hôn và coi nhau như vợ chồng một cách công khai (như ở chung một nhà, công khai mối quan hệ vợ chồng với hàng xóm, cha mẹ, bạn bè, có tài sản chung, con chung).

Ngoài ra, còn có các hành vi như lén lút quan hệ thân xác, tình dục với nhau nhiều lần trong một thời gian dài nhưng lén lút. Phần đông việc này thường diễn ra một cách lén lút, bí mật, trừ một số trường hợp khá đặc biệt có sự đồng ý của vợ hoặc chồng cho lấy thêm vợ hoặc chồng khác.
 

Về chế tài của tội phạm:

Mức hình phạt của tội phạm này được chia thành hai khung cụ thể như sau:

+ Khung một (khoản 1)

Có mức hình phạt là phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm. Được áp dụng đối với trường hợp phạm tội có đủ các dấu hiệu cấu thành cơ bản nêu ở mặt khách quan.

+ Khung hai (khoản 2)

Có mức hình phạt là phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm nếu vi phạm một trong các điều sau:

Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;

Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.