Trên cơ sở đơn kháng cáo của bà Mai Thị Khánh kháng cáo bản án của Tòa án nhân dân TP Hà Nội, vào ngày 18/4 tới đây, Tòa Phúc thẩm TANDTC tại Hà Nội sẽ mở phiên tòa phúc thẩm để xét kháng cáo của bà Mai Thị Khánh. Theo đơn kháng cáo của bà Mai, bà kháng cáo vì cho rằng mình không phạm tội “không tố giác tội phạm” như đã bị phán quyết trong bản án của TAND TP Hà Nội.

Cùng một tác giả: 

• • Sự ngụy biện của Trung Quốc
  • Những vấn đề pháp lý về thụ tinh từ tinh trùng của người đã chết
  • Philippines kiện Trung Quốc – những vấn đề pháp lý
  • Đại biểu Quốc hội có phải "hầu" tòa?
  • Kiện Vedan – cuộc chiến pháp lý thực sự
  • Vụ kiện 55,5 triệu USD dưới góc nhìn của một luật sư
  • Bà Mai Thị Khánh có được tuyên vô tội?
  • Văn bản pháp quy của chính quyền TP Đà Nẵng có vi hiến?
  • Cần thận trọng với cơ chế ICSID
  • Hợp đồng có hiệu lực pháp lý như thế nào?
  • Một số sai sót thường gặp khi ký kết hợp đồng
  • Thời hiệu trong pháp luật dân sự
  • Hình thức và thời điểm có hiệu lực của hợp đồng
  • Hợp đồng vô hiệu vì vi phạm đạo đức xã hội
  • Pháp nhân và việc ký hợp đồng
  • Các nguyên tắc cần biết khi ký hợp đồng
  • Hai vấn đề cần chú ý khi ký kết hợp đồng
  • Công văn của Bộ Xây dựng có đùa với Luật?
  • Những hệ lụy của việc Vinashin bị kiện
  • Lời tri ân
  • Tội danh mà Bầu Kiên bị khởi tố có vấn đề?
  • Vụ sát hại đại gia Thái Nguyên – 2 can phạm đồng phạm trong tội danh nào?
  • Điều lệ công ty gồm những nội dung gì?
  • Kỳ án tại quận Hoàn Kiếm: Tổ trưởng bị truy tố tội trốn thuế
  • Các doanh nghiệp có nên kiện Bộ tài chính?
  • Bình luận về vụ nhạc sĩ Hà Dũng bị cấm xuất cảnh?
  • Tản mạn về việc Quốc hội nói “không” với Chính phủ về dự án đường sắt cao tốc.
  • Đến nghị định "đá" Luật
  • Các nguyên nhân làm hợp đồng vô hiệu (P1)

Dưới đây Luật sư Hoàng Ngọc Bính của Công ty Luật Á Đông sẽ phân tích một số nội dung của vụ án và bình luận về những điểm bất hợp lý trong nhận định của các cơ quan tiến hành tố tụng trong vụ án này.

Từ tội “trộm cắp tài sản” đến tội “không tố giác tội phạm”

Theo hồ sơ vụ án bà Mai Thị Khánh bị Viện Kiểm sát nhân dân TP Hà Nội truy tố về tội “ trộm cắp tài sản” khi nhận định bà Khánh, chủ sở hữu của khách sạn Hữu Nghị là đồng phạm với bị cáo Chan Yiu Wah Bosco, công dân Anh, trong việc lắp đặt trạm thu phát tín hiệu vệ tinh mặt đất tại khách sạn Hữu Nghị để trộm cắp cước viễn thông với giá trị lên tới 1 triệu đô la Mỹ.
Với một thời lượng kỷ lục trong việc hoàn thiện hồ sơ để đưa ra xét xử là 10 năm thụ lý vụ án, tính đến thời điểm đưa vụ án ra xét xử, TAND Hà Nội đã 6 lần trả hồ sơ để yêu cầu làm rõ chứng cứ buộc tội đối với bà Khánh vì theo toà, chưa đủ bằng chứng chứng minh bà Khánh là đồng phạm với Bosco vì bà Khánh không biết việc Bosco làm, không thoả thuận chia chác với Bosco. Tuy nhiên, tại phiên xét xử ngày 5/11/2011, theo nhận định của Tòa án NDTP Hà Nội thì các cơ quan điều tra và Viện Kiểm sát đã không có thêm chứng cứ chứng minh bà Khánh phạm tội theo yêu cầu của Tòa. Từ đó, Tòa án đã tuyên bố bà Mai Thị Khánh không phạm tội “trộm cắp tài sản” như truy tố của Viện Kiểm sát.
Nhưng điều đáng ngạc nhiên là, Tòa lại nhận định bà Khánh phạm tội “không tố giác tội phạm” theo điều 314 của Bộ Luật hình sự. Để từ đó phán quyết bà Mai Thị Khánh phạm tội “không tố giác tội phạm” và quyết định hình phạt cho bà Khánh với tội danh này là 30 tháng tù giam.

Những điểm bất ổn của nội dung bản án

Việc kết tội của TAND TP Hà Nội đối với bà Mai làm cho bản thân đương sự và các luật sư tham gia phiên tòa bất ngờ. Bởi những chứng cứ và lập luận buộc tội bà Khánh về tội “không tố giác tội phạm” lại mâu thuẫn hoàn toàn với những lập luận của Tòa khi cho rằng bà Khánh không phạm tội “trộm cắp tài sản”. Tòa cho rằng, bà Khánh phạm tội “không tố giác tội phạm” là vì việc Bosco thuê phòng mà không sử dụng, cước viễn thông trong các phòng mà Bosco thuê rất nhiều và bất thường vì thế bà Khánh phải biết Bosco phạm tội trộm cắp cước viễn thông. Do đó, việc bà Khánh không tố giác Bosco là phạm tội không tố giác tội phạm.
Điểm mâu thuẫn là, ngay trước đó trong bản án, Tòa cũng nhận định rằng, bà Khánh không thể nhận biết được Bosco thuê phòng, lắp đặt ăng-ten, thuê bao điện thoại là để trộm cắp cước viễn thông; không có sự thỏa thuận ăn chia về việc trộm cắp tài sản. Logic của vấn đề ở đây là nếu bà Khánh không thể nhận biết được Bosco thuê phòng để làm nơi trộm cắp cước viễn thông thì bà lấy căn cứ nào để tố giác.
Để củng cố cho lập luận kết tội của mình, Toà nhận định, với việc Bosco thuê phòng nhưng không sử dụng, trả tiền cước viễn thông rất nhiều là bất thường và bà Khánh buộc phải biết Bosco đang trộm cắp cước viễn thông. Đây thực sự là một suy đoán, và nó không được chứng minh bởi bất kỳ chứng cứ nào. Trong tố tụng hình sự, nguyên tắc suy đoán logic có thể được sử dụng để hỗ trợ cho một luận điểm hoặc luận cứ nào đó. Tuy nhiên với bản chất nhân đạo của pháp luật, thì chỉ nguyên tắc “suy đoán vô tội” là được thừa nhận, còn những suy đoán buộc tội nếu không có các chứng cứ trực tiếp hoặc gián tiếp hỗ trợ thì luôn bị loại trừ.
Một điểm nữa cần lưu ý khi xử lý và phân tích hồ sơ trong nhận định của Tòa là, Tòa án đã lấy bối cảnh phát triển của ngành viễn thông vào năm 2011 để đánh giá những tình tiết của vụ án xảy ra vào năm 1999. Chúng ta đều biết vào những năm cuối của thập kỷ 90 thế kỷ 20, Công nghệ viễn thông của nước ta cũng như trình độ nhận thức của người dân về công nghệ này còn rất thấp. Và do vậy cho rằng bà Khánh phải biết hành vi phạm tội mang tính công nghệ cao của Chan Yiu Wah Bosco là rất khiên cưỡng, không hợp lý. Thực tế vào những năm đó, những người không phải là chuyên gia trong ngành viễn thông thì không thể hiểu được thủ đoạn trộm cước quốc tế của Bosco.

Cần khách quan và khoa học hơn

Đã có dư luận cho rằng Quyết định của Tòa án đã giúp cho các cơ quan thực hiện quá trình khởi tố, truy tố bà Khánh về tội “trộm cắp tài sản” thoát khỏi nguy cơ phải bồi thường, vì truy tố oan công dân hơn 4000 ngày. Nhận định này là có cơ sở bởi những gì đã phân tích ở trên cho thấy việc kết tội của Tòa cho bà Khánh là thiếu chứng cứ và khiên cưỡng. Và nếu bà Khánh được tuyên bố vô tội hoàn toàn thì khả năng các cơ quan khởi tố và truy tố bà Khánh bị yêu cầu bồi thường là một khả năng có thực dựa theo quy định của Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước và các văn bản pháp luật khác.
Với những điểm mâu thuẫn về cách đánh giá chứng cứ, nhận định mang tính suy đoán áp đặt của bản án sơ thẩm, một đòi hỏi cần đặt ra để Tòa án cấp phúc thẩm xem xét đưa ra nhận định là cần phải khách quan và khoa học hơn trong việc đánh giá chứng cứ, cũng như bối cảnh thực tế khi vụ án xảy ra. Để từ đó ra quyết định một cách chính xác, khách quan, phù hợp với pháp luật, để đảm bảo pháp luật được thực thi một cách công bằng, tạo niềm tin cho nhân dân vào phán quyết của Tòa án. Cơ quan thực thi công lý của Nhà nước.

Luật sư Hoàng Ngọc Bính - Công ty Luật Á Đông